Na de bevalling is het belangrijk weer na te denken over een vorm van anticonceptie. Je cyclus komt weer op gang. Wanneer dat gebeurt verschilt per persoon. Het geven van borstvoeding kan hier invloed op hebben, het duurt dan meestal langer voor je cyclus weer op gang komt. Borstvoeding geven beschermt niet tegen zwanger worden. Bedenk dat je altijd een eisprong hebt voor de menstruatie, je bent dus vruchtbaar voordat je de eerste keer weer ongesteld wordt.

De keuze voor welke vorm van anticonceptie je wilt gebruiken is natuurlijk erg persoonlijk. Iedere vrouw is anders qua lichaam en wensen. Zodoende is het goed om te bespreken welke vormen van anticonceptie beschikbaar zijn en welke vorm het beste bij jou past. Hieronder staat een overzicht van de verschillende vormen van anticonceptie. Voor het verkrijgen van de meeste vormen van anticonceptie kun je bij de huisarts terecht. Lees bijsluiters altijd goed! Zie ook anticonceptie.nl

Anticonceptie bij borstvoeding

Mannen/ vrouwencondoom

Is een barrièremiddel. Beschermt bij goed gebruik goed tegen zwangerschap. Beïnvloedt de cyclus en borstvoeding niet. Beschermt ook tegen infectie. Geeft het lichaam tijd om te herstellen. Wel altijd gebruiken.

De borstvoedingspil: Cerazette.

Is oestrogeenvrij. Remt de ovulatie en maakt het baarmoederslijmvlies taai en daardoor bijna ondoordringbaar voor zaadcellen. Heeft geen effect op de kwaliteit en hoeveelheid borstvoeding. Moet elke dag ingenomen worden, er is dus geen stopweek. Heeft een veiligheidsmarge van 12 uur. Kan niet worden gebruikt om een menstruatie uit te stellen. Na een miskraam kun je er direct mee beginnen. Na een late miskraam (na 14 weken) of na de bevalling: start in de 4e week ( 21 – 28 dagen na de bevalling). Start je hierna, sluit dan een zwangerschap uit voordat je ermee begint en gebruik 7 dagen een barrièremiddel (condooms).

Hormoonhoudend spiraal

Spiraaltje met lage dosis progestageen. Wordt 8 – 12 weken na de bevalling in de baarmoeder geplaatst. Voorkomt een eisprong en door een ontstekingsreactie van het baarmoederslijmvlies is geen innesteling mogelijk. Beperkt de beweeglijkheid van de zaadcellen. Geeft vaak een kortere menstruatie met minder bloedverlies. Geeft incidenteel infectie of perforatie van de baarmoeder of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Koperspiraal

Wordt na 8 – 12 weken in de baarmoeder geplaatst. Door een ontstekingsreactie van het baarmoederslijmvlies is geen innesteling mogelijk. Beperkt de beweeglijkheid van de zaadcellen. Kan toename van duur en hoeveelheid menstruatie geven. Geeft incidenteel infectie of perforatie van de baarmoeder of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Prikpil

Bevat voldoende hormonen om 12 weken tegen zwangerschap te beschermen. Kan een onvoorspelbaar bloedingspatroon en stemmingsverandering geven. Na het stoppen kan het wel een jaar duren voordat er weer een nieuwe cyclus terugkomt (en je weer zwanger kunt worden).

Implanon

Is een anticonceptiestaafje met gereguleerde hormoonafgifte. Geeft minder opbouw van het baarmoederslijmvlies, verdikking van het slijmvlies van de baarmoedermond en voorkomt de eisprong. Het staafje wordt onder de huid ingebracht en is 3 jaar werkzaam.

Sterilisatie

Dit is een permanente vorm van anticonceptie. Sterilisatie is een ingreep waarbij de zaadleiders bij de man of de eileiders bij de vrouw worden doorgesneden of afgebonden.

Overige anticonceptie (niet geschikt in combinatie met borstvoeding)

De combinatiepil

Remt de ovulatie en maakt het baarmoederslijmvlies taai en daardoor bijna ondoordringbaar voor zaadcellen. Wordt 3 weken ingenomen en daarna volgt een stopweek met een onttrekkingsbloeding (vaak minder dan een menstruatie). Na een miskraam kun je er direct mee beginnen. Na een late miskraam (na 14 weken) of na de bevalling: start in de 4e week ( 21 – 28 dagen na de bevalling). Start je hierna, sluit dan een zwangerschap uit voordat je ermee begint en gebruik 7 dagen een barrièremiddel (condooms). Braken en diarree kunnen de effectiviteit negatief beïnvloeden

Nuvaring

Wordt in de vagina ingebracht. Geeft hier rechtstreeks een lage dosering hormonen af en voorkomt zo de eisprong. Wordt 3 weken gebruikt daarna volgt een stopweek met een ontrekkingsbloeding. Na een miskraam kun je er direct mee beginnen. Na een late miskraam (na 14 weken) of na de bevalling: start in de 4e week ( 21 – 28 dagen na de bevalling). Start je hierna, sluit dan een zwangerschap uit voordat je ermee begint en gebruik 7 dagen een barrièremiddel (condooms).

Pleister Evra

Remt de ovulatie en maakt het baarmoederslijmvlies taai en daardoor bijna ondoordringbaar voor zaadcellen. Deze pleister plak je op je huid. 1 pleister per week voor 3 weken + 1 pleistervrije week. Braken en diarree beïnvloeden de effectiviteit niet.

 

Spiraalplaatsing in eigen praktijk

Binnen onze praktijk heeft Hilda zich gespecialiseerd in het plaatsen van spiralen. Je kunt dus bij onze praktijk terecht voor het plaatsen van een spiraal. Ook als je niet bij onze praktijk bekend bent vanwege een eerdere zwangerschap, kun je met ons contact opnemen voor een spiraalplaatsing.

Spiraalplaatsing

Bij gezonde vrouwen met een ongecompliceerde medische voorgeschiedenis kunnen wij een recept voor het hormoonvrije spiraaltje (T-Safe, Ballerine, Multi-Safe short), of het hormoonhoudende spiraaltje (Mirena, Kyleena) voorschrijven. Voor de spiraalplaatsing neem je zelf het spiraaltje mee. Je krijgt van ons een recept waarmee je naar de apotheek kunt.

De behandeling duurt ongeveer 30 minuten. We beginnen met een inwendige echo om de ligging en grootte van je baarmoeder te controleren. Vervolgens plaatsen we het spiraaltje, wat slechts enkele minuten duurt. De plaatsing kan gevoelig zijn, dus adviseren wij je ongeveer een uur van tevoren twee Ibuprofen of Aleve Feminax in te nemen.

Een spiraaltje kan vanaf 10 tot 12 weken na de bevalling worden geplaatst.

Het is normaal dat je na een spiraalplaatsing buikkrampen of een zeurend gevoel in de onderbuik kan krijgen. Dit is meestal van korte duur. Daarbij kan je gedurende de eerste drie maanden na plaatsing wat last ondervinden van onregelmatig en/of extra bloedverlies en buikkrampen. Neem contact met ons op als je vragen hebt of tegen problemen aanloopt.

Nacontrole

Na plaatsing wordt er, indien gewenst, een afspraak gemaakt voor een nacontrole, welke zes weken na de plaatsing of na minimaal één menstruatie plaatsvindt.

Spiraal verwijderen

Indien je je spiraaltje wilt laten verwijderen, kun je ook bij ons terecht. Na verwijdering van het spiraaltje ben je direct weer vruchtbaar.

Soorten spiralen

Een spiraaltje is een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie dat goed te combineren is met het geven van borstvoeding. Er zijn twee soorten spiraaltjes: het hormoonvrije koperspiraaltje (T-Safe, Ballerine en Multi-Safe short) en het hormoonspiraaltje (Mirena en Kyleena).

Hormoonvrij spiraal

Een koperspiraaltje is hormoonvrije anticonceptie en geeft geleidelijk een beetje koper af. Koper verlamt de zaadcellen die de baarmoeder binnenkomen en maakt ze inactief zodat er géén bevruchting kan plaatsvinden.

Het T-Safe koperspiraaltje is zeer betrouwbaar en als enige spiraal geregistreerd voor een gebruik van 10 jaar. Het T-Safe spiraaltje is het meest gebruikte koperspiraaltje in Nederland en geniet de voorkeur van het Nederlands Huisartsen Genootschap.

Het Ballerine koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit nieuwe spiraaltje bestaat uit een aantal koperen balletjes, geregen aan een flexibel frame met ‘memory shape’. Zodra het frame uit de inbrenghuls komt, krult het zich in de baarmoeder op tot een bolle vorm met een diameter van slechts 15 mm. De Ballerine wordt gemakkelijk ingebracht door de zeer dunne inbrenghuls (3,2 mm). Door de soepele 3D vorm is het een goed alternatief voor vrouwen die minder goed reageren op andere koperspiralen.
Op dit moment wordt de ballerine niet geplaatst i.v.m. een lopend onderzoek naar de mogelijk verminderde werking van deze spiraal.

Het Multi-Safe short koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit spiraaltje is vanwege de kleine afmeting geschikt voor de kleinere baarmoeder.

Uiteraard kan je de spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in.

Met een koperspiraaltje behoud je je eigen menstruatiecyclus. Eventuele bijwerkingen die je tijdens de eerste drie maanden na plaatsing kunt verwachten zijn onder meer: een langduriger en/of heviger menstruatie, buikkrampen en tussentijds bloedverlies. Hierna herstelt de natuurlijke cyclus zich. In enkele gevallen kan het bloedverlies blijvend iets toenemen. Raadpleeg de websites www.t-safe.nl, www.ballerine.nl en www.multi-safe.nl voor een overzicht van de bijwerkingen.

Een koperspiraaltje werkt óók als morning-after spiraaltje als het geplaatst wordt binnen vijf dagen na onveilig vrijen. Het koperspiraaltje maakt het baarmoederslijmvlies ongeschikt voor de innesteling van een eventueel bevruchte eicel.

Indien je aanvullend verzekerd bent, wordt in de meeste gevallen het spiraaltje vergoed door de zorgverzekeraar. Je dient dan met een recept het spiraaltje af te halen bij de apotheek. Het T-Safe spiraaltje kost € 69,-, de Ballerine € 119,- en de Multi-Safe short € 52,-.

Hormoonhoudend spiraal

Het hormoonspiraaltje geeft geleidelijk een kleine hoeveelheid hormonen af en zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoederhals ‘taaier’ wordt, waardoor zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen. Door de afgifte van het hormoon levonorgestrel in de baarmoeder worden de zaadcellen minder beweeglijk; dit verkleint de kans op een bevruchting. Door de afgifte van het hormoon en doordat het spiraaltje een ‘vreemd voorwerp’ in de baarmoeder is, wordt het baarmoederslijmvlies niet of nauwelijks opgebouwd. Hierdoor kan een eventueel bevruchte eicel zich niet innestelen. Tot slot wordt bij sommige vrouwen de eisprong onderdrukt. Als er geen eicel vrijkomt, kan er geen bevruchting plaatsvinden.

Er zijn twee soorten hormoonspiralen: de Mirena en de Kyleena. Het verschil zit hem in de grootte: de Kyleena is iets kleiner en geeft wat minder hormonen af. Beide spiralen zijn even betrouwbaar en geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Uiteraard kan je de beide spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in.

Bijwerkingen die bij het hormoonspiraaltje het vaakst kunnen voorkomen zijn meer of minder bloedverlies tijdens de menstruatie, tussentijds bloedverlies of het wegblijven van de menstruatie. Daarnaast komen ook hoofdpijn, buikpijn en rugpijn vaak voor, evenals vaginale afscheiding en ontsteking van de schaamlippen of vagina. Raadpleeg de bijsluiter van Mirena of Kyleena voor een overzicht van de bijwerkingen.

Indien je aanvullend verzekerd bent kom je in de meeste gevallen in aanmerking voor vergoeding door de verzekeraar. Je dient dan met een recept het spiraaltje af te halen bij de apotheek. Het Mirena of Kyleena spiraaltje kost ongeveer € 150,-.

Kosten plaatsing

De kosten van het plaatsen en het verwijderen van een spiraaltje door een verloskundige worden meestal vergoed door de zorgverzekeraars.

Spiraalplaatsing € 68,66.

Controle-echo 6 weken na plaatsing spiraal (als spiraal niet bij ons geplaatst is) € 25,00.

Verwijderen spiraal € 68,66.

Voor meer informatie over spiralen, zie www.spiraalplaatsen.nl